تعاریف و مفاهیم استانداردهای فنی و حرفه ای چیست؟
استانداردهای مختلف فنی و حرفه ای چارچوبی برای ارائه آموزش (حرفه) به صورت سراسری در تمام کشور و سازمان های مرتبط می باشد این استانداردها شامل دسته بندی های مختلف می باشد که هر کدام ویژگی های مختص به خود را دارند.
استانداردهای فنی و حرفه ای بوسیله کارشناسان کشوری که در رشته مربوطه تخصص دارند تهیه و تنظیم می شود و به تایید سازمان آموزش فنی و حرفه ای کل کشور و هم چنین وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی می رسد.
این استانداردها با توجه به رشد تکنولوژی و تغییراتی که به مرور زمان در رشته های مختلف بوجود می آیند تصحیح شده (بروزرسانی) و تغییر می کنند.
لینک کامل ترین لیست استانداردهای سازمان فنی و حرفه ای
دسته بندی استانداردهای آموزش فنی و حرفه ای
- - استاندارد های آموزش شغل مربیان
- - اﺳﺘﺎﻧﺪاردھﺎی آﻣﻮزش ﺷﻐﻞ
- - استانداردهای آموزش شایستگی
- - اﺳﺘﺎﻧﺪاردھﺎی آﻣﻮزش در ﺻﻨﺎﻳﻊ
- - اﺳﺘﺎﻧﺪاردھﺎی آﻣﻮزش روستایی
- - استانداردهای آموزش بازار محور (آموزش، تولید، بازاریابی، فروش)
- - اﺳﺘﺎﻧﺪاردھﺎی آﻣﻮزش فناوری های راهبردی
- - استانداردهای آموزش قالب تفاهم نامه
- - استانداردهای آموزش های تکمیلی بین سطوح تحصیلی
- - استانداردهای آموزش ویژه مسابقات آزاد مهارت جوشکاری
- - استانداردهای آموزش ویژه معلولین ذهنی و جسمی
- - استانداردهای مشترک سازمان آموزش فنی وحرفه ای با وزارت جهاد کشاورزی
هر کدام از استانداردهای فنی حرفه ای شامل موارد زیر است
- - عنوان استاندارد
- - گروه شغلی
- - کد ملی آموزش شغل
- - تاریخ تدوین استاندارد
- - اعضاء کارگروه برنامه‌ریزی درسی
- - نام استاندارد آموزش شغل / شایستگی
- - شرح استاندارد آموزش شغل / شایستگی
- - ویژگی‌های كارآموز ورودی (شامل: حداقل میزان تحصیلات | حداقل توانایی جسمی و ذهنی | مهارت‌های پیش‌نیاز)
- - طول دوره آموزش (شامل: مدت زمان آموزش نظری | مدت زمان آموزش عملی | مدت زمان كارورزی | مدت زمان پروژه)
- - بودجه بندی ارزشیابی (مثلا: كتبی: ۲۵% - عملی: ۶۵% - اخلاق حرفه‌ای: ۱۰%)
- - صلاحیت‌های حرفه ای مربیان
- - تعریف دقیق استاندارد (اصطلاحی)
- - اصطلاح انگلیسی استاندارد / اصطلاحات مشابه جهانی
- - مهم ترین استانداردها و رشته های مرتبط با این استاندارد
- - این شغل به شایستگی های زیر تبدیل شده است:
- - جایگاه استاندارد شغلی از جهت آسیب شناسی و سطح سختی كار (الف: جزو مشاغل عادی و كم آسیب | ب: جزو مشاغل نسبتا سخت | ج: جزو مشاغل سخت و زیان آور)
مفاهیم مربوط به استانداردهای فنی و حرفه ای
استاندارد شغل : مشخصات شایستگی‌ها و توانمندی‌های مورد نیاز برای عملکرد موثر در محیط کار را گویند. در بعضی از موارد استاندارد حرفه‌ای نیز گفته می‌شود.
استاندارد آموزش : نقشه‌ی یادگیری برای رسیدن به شایستگی‌های موجود در استاندارد شغل.
نام شغل : به مجموعه‌ای از وظایف و توانمندی‌های خاص که از یک شخص در سطح مورد نظر انتظار می‌رود اطلاق می‌شود.
شرح شغل : بیانیه‌ای شامل مهم‌ترین عناصر یک شغل از قبیل جایگاه یا عنوان شغل، کارها، ارتباط شغل با مشاغل دیگر در یک حوزه شغلی، مسئولیتها، شرایط کاری و استاندارد عملکرد مورد نیاز شغل.
طول دوره آموزش : حداقل زمان و جلسات مورد نیاز برای رسیدن به یک استاندارد آموزشی.
ویژگی کارآموز ورودی : حداقل شایستگی ها و توانایی هایی که از یک کارآموز در هنگام ورود به دوره آموزش انتظار می‌رود.
کارورزی: کارورزی صرفا در مشاغلی است که بعد از آموزش نظری یا همگام با آن آموزش عملی به صورت محدود یا با ماکت صورت می‌گیرد و ضرورت دارد که در آن مشاغل خاص محیط واقعی برای مدتی تعریف شده تجربه شود. (مانند آموزش یک شایستگی که فرد در محل آموزش به صورت تئوریک با استفاده از عکس می‌آموزد و ضرورت دارد مدتی در یک مکان واقعی آموزش عملی ببیند و شامل بسیاری از مشاغل نمی‌گردد.)
ارزشیابی : فرآیند جمع آوری شواهد و قضاوت در مورد آنکه یک شایستگی بدست آمده است یا خیر، که شامل سه بخش عملی، کتبی عملی و اخلاق حرفه‌ای خواهد بود.
صلاحیت حرفه‌ای مربیان : حداقل توانمندی‌های آموزشی و حرفه‌ای که از مربیان دوره آموزش استاندارد انتظار می‌رود.
شایستگی : توانایی انجام کار در محیط ها و شرایط گوناگون به طور موثر و کارا برابر استاندارد.
دانش : حداقل مجموعه‌ای از معلومات نظری و توانمندی‌های ذهنی لازم برای رسیدن به یک شایستگی یا توانایی که می‌تواند شامل علوم پایه(ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست شناسی)، تکنولوژی و زبان فنی باشد.
مهارت : حداقل هماهنگی بین ذهن و جسم برای رسیدن به یک توانمندی یا شایستگی. معمولا به مهارت‌های عملی ارجاع می‌شود.
نگرش : مجموعه‌ای از رفتارهای عاطفی که برای شایستگی در یک کار مورد نیاز است و شامل مهارت‌های غیر فنی و اخلاق حرفه‌ای می‌باشد.
ایمنی : مواردی است که عدم یا انجام ندادن صحیح آن موجب بروز حوادث و خطرات در محیط کار می‌شود.
توجهات زیست محیطی : ملاحظاتی است که در هر شغل باید رعایت وعمل شود که کمترین آسیب به محیط زیست وارد گردد.
لیست استاندارد های آموزش کارآموزی
تفاوت مهارت و شایستگی چیست؟
مهارت و شایستگی اصطلاحاتی هستند که اغلب به جای همدیگر استفاده می شوند. در حقیقت بسیاری از متخصصان منابع انسانی بر این باورند که مهارت ها تنها مربوط به صلاحیت های رفتاری می باشند؛ که در یک فرهنگ لغت صلاحیت تعریف شده است. در اینجا، ما تلاش می کنیم تا تفاوت بین مهارت ها و شایستگی ها را مشخص کنیم.
مهارت چیست؟
- - مهارت، امکانات، یا چالاکی که از طریق آموزش یا تجربه کسب یا توسعه داده می شود.
- - توانایی که از دانش، تمرین، استعداد و غیره به دست می آید تا کار خوبی انجام داده شود.
- - توانایی و ظرفیت کسب شده از طریق تلاش آگاهانه، منظم و پایدار برای هماهنگی جهت انجام فعالیت های پیچیده و یا کارکرد های شغلی شامل ایده ها (مهارت های شناختی)، انواع شی ها (مهارت های فنی) و یا افراد (مهارت های بین فردی) می باشد.
- - یک مهارت توانایی یادگیری برای انجام نتایج از پیش تعیین شده است.
- - توانایی یادگیری در مورد نتیجه ای که شما می خواهید، با حداکثر اطمینان و بهره وری می باشد.
بنابراین، مهارت چیزی است که برای قادر ساختن یک یا چند کار بیشتر یاد گرفته می شود.
شایستگی چیست؟
- - شایستگی یعنی مجموعه ای از توانایی ها، تعهدات، دانش و مهارت های مرتبط که فرد (یا سازمان) را قادر می سازد که به طور موثر در یک کار یا وضعیت عمل کند.
- - توانایی ها به مهارت ها و دانش اشاره دارند که منجر به عملکرد برتر می شوند.
- - مهارت های قابل اندازه گیری، توانایی ها و ویژگی های شخصیتی که کارکنان موفق را در برابر نقش های مشخص در یک سازمان شناسایی می کند.
- - شایستگی بیش از دانش و مهارت است. شامل توانایی برآورده کردن نیازهای پیچیده، با طراحی و تجهیز کردن منابع (شامل مهارت ها و نگرش ها) در یک زمینه خاص است.
- - یک الگوی قابل اندازه گیری از دانش، مهارت ها، توانایی ها، رفتارها و سایر ویژگی ها که فرد برای انجام وظایف کاری یا عملکردهای شغلی با موفقیت نیاز دارد.
- - شایستگی ها "چگونگی" انجام وظایف شغلی و یا آنچه که فرد برای انجام این کار به موفقیت نیاز دارد را مشخص می کنند.
بنابراین، شایستگی ها ممکن است یک مهارت داشته باشند، اما بیشتر از مهارت هستند، شامل توانایی ها و رفتارها و همچنین دانش می باشند که برای استفاده از یک مهارت اساسی می باشند.