لينوكس Linux چيست؟
لینوکس Linux به خانواده ای از سیستم عامل های شبه یونیکس اطلاق می‌شود که از هسته لینوکس استفاده می‌کنند که معروف‌ترین نمونه از نرم افزار آزاد و متن باز شناخته می‌شود.
دراصل تنها باید هسته لینوکس را لینوکس نامید، اما به طور معمول این واژه به سیستم عاملهای شبه یونیکس اطلاق می‌شود که بر مبنای هسته لینوکس و کتابخانه ها و ابزارهای پروژه گنو ساخته شده اند.
لینوکس قابل نصب بر روی انواع سخت افزارهاست، از ساعت (Linux Watch)، تلفن های همراه، تبلت ها، مسیریاب ها، و کنسول های بازی گرفته تا رایانه های رومیزی، رایانه های بزرگ و ابررایانه ها.
به مجموعه ای از نرم افزارهای بنا شده بر اجزای گفته شده توزیع لینوکس (Linux distribution) می‌گویند که به طور معمول شامل ابزارهای گسترش نرم افزار، پایگاه های داده، سرویس دهنده های وب مثل آپاچی، محیط های رومیزی مانند گنوم و کی‌دی‌ای و اکس‌اف‌سی‌ای و مجموعه های اداری مانند اُپن آفیس هستند.
در ابتدا لینوکس برای استفاده ریزپردازنده ها با معماری ۸۰۳۸۶ اینتل طراحی شده بود؛ اما امروزه انواع گوناگون معماری ها را پشتیبانی می‌کند و در انواع و اقسام وسایل از کامپیوترهای شخصی گرفته تا ابررایانه ها و تلفن های همراه به کار می رود.
این سیستم عامل که در ابتدا بیشتر توسط افراد مشتاق گسترش پیدا می کرد و به کار گرفته می شد، توانسته است پشتیبانی شرکت های سرشناسی چون آی بی ام و هیولت-پاکارد را به دست آورد و با بسیاری از نسخه های خصوصی یونیکس رقابت کند.
طرفداران لینوکس و بسیاری از تحلیل‌گران این موفقیت را ناشی از:
- - استقلال از فروشنده
- - کم هزینه بودن پیاده سازی
- - سرعت بالا
- - امنیت و قابلیت اطمینان آن می دانند
دلایل انتخاب سیستم عامل لینوکس چیست؟
همانطور که می دانید برای کار کردن با کامپیوتر احتیاج به یک سیستم عامل است. و این سیستم عامل است که با سخت افزار کامپیوتر از قبیل هارد و کارت گرافیک و مادربرد و غیره ارتباط برقرار می کند و از آنها کار می کشد. سیستم عامل های متفاوتی در این دنیا اکنون مشغول به کار هستند مانند: سیستم عامل یونیکس - سیستم عامل اپل مکینتاش - سیستم عامل لینوکس - سیستم عامل ویندوز.
اولین سیستم عاملی که به وجود آمد یونیکس بود. و سپس بقیه سیستم عامل ها ساخته شدند. به این کار نداریم که هر کدام از سیستم عامل ها چه کارهایی انجام می دهند فقط این قدر می گویيم که سیستم عامل یونیکس یکی از قویترین و امن ترین سیستم عامل ها است. ولی این سیستم عامل یک مشکل داشت، آن هم این بود که این سیستم عامل به راحتی در اختیار هر کسی قرار نمی گرفت و دارای قیمت فراوانی بود. و باید پول زیادی را برای خریداری آن پرداخت کرد. و یک مشکل دیگر این بود که این سیستم عامل بیش از حد تخصصی بود و فقط افرادی که با کامپیوتر آشنایی کامل داشتند می توانستند با این سیستم عامل کار کنند و افراد عادی توانایی کار با آنرا را نداشتند.
یونیکس در محیطی متنی اجرا می شود. یعنی شما باید فرامین لازم را بنویسید که این کار تخصص می خواست. همین نقطه ضعف ها بود که شرکت های دیگری مانند میکروسافت و اپل شروع به ساختن سیستم عاملی کردند که مردم پسندتر باشند. و همه بتوانند از آن استفاده کنند. شرکتی مانند میکروسافت در این مورد از بقیه جلوتر افتاد. و با بوجود آوردن سیستم عامل ویندوز توانست طرفداران زیادی را به دست آورد. کار کردن با ویندوز تخصص زیادی نمی خواهد و فقط کافی است مقداری سواد انگلیسی و تا اندازه ای ذوق وجود داشته باشد. براحتی می توان آن را یاد گرفت و از آن استفاده کرد.
بعد از مدتی نقاط ضعف ویندوز مشخص شد، مانند:
- - باید برای استفاده از ویندوز پول پرداخت کرد و گران است.
- - ویندوز با اینکه گران است ولی دارای پشتیبانی کافی نیست و اگر چنانچه برای شما مشکلی بوجود آید باید صبر کنید تا مهندسان میکروسافت آن مشکل را برای شما حل کنند. و ممکن است زمان زیادی صرف این کار شود.
- - ویندوز نا امن است. فقط کافی است کسی تا اندازه ای با فوت و فن ویندوز آشنا باشد. می تواند به سیستمی که دارای ویندوز است نفوذ کند و اطلاعات شما را با خود ببرد.
- - ویندوز دچار آفتی است به نام ویروس که بعضی از این ویروس ها کنترل دستگاه را از دست شما خارج می کند. و بعضی از ویروس ها تمام اطلاعات شما را که در روی هارد وجود دارد خراب می کند. و ممکن است شما تمام این اطلاعات را به راحتی از دست بدهید و یا اطلاعات شما برای همیشه نابود شود.
- - برای بوجود آوردن یک سیستم عامل از زبان های برنامه نویسی استفاده می کنند و به اصطلاح کد نویسی می کنند. کدهای سیستم عامل ویندوز فقط در اختیار میکروسافت می باشد. و هیچ کس دسترسی به آنها ندارد. در نتیجه معلوم نیست در این کد ها چه چیزهایی قرار داده شده است. ممکن است برنامه های مخرب و جاسوسی وجود داشته باشد. هر چند که میکروسافت این فرضیه را به شدت رد می کند. چون کد های برنامه نویسی ویندوز در دسترس نیست، اگر چنانچه مشکل خاصی بوجود آید فقط و فقط مهندسان میکروسافت باید آن را رفع کنند و اشکال را از بین ببرند. این رفع اشکال زمان می برد و... اینها یکسری از مشکلاتی بود که در سیستم عامل میکروسافت وجود داشت و دارد.
تولد سیستم عامل لینوکس
با این تفاسیر یکسری از افراد خوش فکر و علاقه مند به دنیای کامپیوتر تصمیم گرفتند سیستم عامل دیگری را به وجود بیاورند تا مشکلات ویندوز را نداشته باشد. آنها خیلی از سیستم عامل ها را مورد بررسی قرار دادند و دیدند که سیستم عامل یونیکس بهترین است. ولی چون یونیکس گران بود و وضعیتی مانند ویندوز را داشت. یعنی تمام کدها در اختیار دیگران قرار نمی گرفت، این افراد تمام توان خود را صرف این کار کردند که سیستم عاملی شبیه به یونیکس را به وجود آورند. و یکی از کسانی که در این پروژه تلاش زیادی کرد آقای لینوس تولواردز بود. وی کسی بود که قلب یا کرنل سیستم عامل لینوکس را بوجود آورد. و برای اینکه اشتباهات این سیستم عامل گرفته شود کدهای این سیستم عامل را از طریق اینترنت در اختیار افراد دیگری قرار داد و این تولدی بود برای سیستم عامل قدرتمند لینوکس.
بعد از مدتی که کدها بررسی کامل شد و اشتباهات آن برطرف گردید انتشار آن اعلام گردید. و اولین لینوکس به دنیا آمد. لینوکس چون مانند ویندوز کدهایش مخفی نیست براحتی اشکال زدایی می شود. و چون افراد زیادی بر روی این سیستم عامل کار می کنند، اشتباهات آن کمتر و کمتر از ویندوز است.
شما هم به راحتی می توانید کدهای لینوکس را از طریق اینترنت دانلود کنید. و اگر برنامه نویس قوی و ماهری باشید می توانید یک لینوکس برای خود بوجود بیاورید و آن را در اختیار دیگران قرار دهید.
لینوکس رایگان است و لازم نیست برای به دست آوردن آن پول پرداخت کنید. کافیست لینوکس را از سایت های مربوطه دانلود نموده و سپس نصب کنید. و تنها هزینه ای که شما ممکن است پرداخت کنید هزینه رایت آن بر روی سی دی می باشد.
از طرفی ویروس ها بر روی لینوکس اثر مخرب ندارند. از اینرو به راحتی دچار ویروس نمی شوند. مگر اینکه شما یک برنامه نویس قوی باشید. چون عده زیادی کدها یا سورس را در اختیار دارند از اینرو وجود داشتن برنامه های مخرب مانند برنامه های جاسوسی در لینوکس تقریبا به صفر می رسد البته نه صفر صفر. کافی است یک مشکل کوچک در لینوکس برای شما بوجود آید، بسرعت در اینترنت می توانید مشکل خود را بیان کنید و بعد از مدت کوتاهی هزاران جواب و راه حل در اختیار شما قرار می گیرد و شما به راحتی مشکل خود را حل می کنید.
پيشينه سیستم عامل لينوكس چیست؟
در سال ۱۹۸۳ میلادی ریچارد استالمن که رئیس بنیاد نرم افزارهای آزاد بود پروژه گنو (GNU) را آغاز کرد. در این پروژه که یک جنبش نرم‌افزاری محسوب می‌شد برنامه‌نویسان با یکدیگر همکاری می‌کردند. که این همکاری تا به حال نیز ادامه دارد.
آن زمان بیشتر ابزارهای پروژه گنو که با زبان برنامه نویسی سی و زبان برنامه نویسی اسمبلی نوشته شده بود آماده کار بود. و تنها یک هسته مناسب و آزاد کم بود. حتی سیستم عامل مینیکس نیز با وجود در دسترس بودن کد منبع آن، آزاد نبود و حق نشر مخصوص داشت. کار در پروژه گنو به سمت طراحی یک هسته مناسب متمرکز می‌شد. اما به نظر می‌رسید که برای ایجاد این هسته حداقل چند سال دیگر زمان نیاز است.
این تاخیر برای لینوس توروالدز قابل تحمل نبود. بنابراین خودش دست به کار شد و با الهام از کد مینیکس کار را آغاز کرد. سرانجام در ۲۵ اوت سال ۱۹۹۱ در ساعت ۲۰:۵۷ (به وقت گرینویچ) پیامی تاریخی به گروه خبری comp.os.minix از طرف لینوس توروالدز ارسال شد. او یک دانشجوی فنلاندی بود که آن زمان در دانشگاه هلسینکی درس می‌خواند.
لینوکس برخلاف مینیکس (یک سیستم‌عامل ساده نوشته شده توسط پروفسور اندرو تننبام که برای آموزش طراحی سیستم عامل به کار میرفت) که از معماری ریزهسته استفاده می‌کرد، با ایده هسته های یکپارچه طراحی شده بود. اولین نسخه لینوکس در سپتامبر ۱۹۹۱ در اینترنت منتشر شد. دومین نسخه آن به فاصله کمی در اکتبر همان سال منتشر شد.
از آن پس هزاران برنامه‌نویس و هکر در سراسر دنیا در این پروژه شرکت کردند. مقاله «کلیسای جامع و بازار» اثر اریک ریموند مدل گسترش هسته لینوکس و نرم افزارهای مشابه را تشریح می‌کند.
تصویر پنگوئن در سیستم عامل لینوکس
پنگوئن تاکس نشانه و مایه خوش شانسی هسته لینوکس است. لینوس توروالدز مالک علامت تجاری لینوکس است که به عنوان «نرم افزار سیستم عامل کامپیوتر برای تسهیل در استفاده و عملیات کامپیوتر» به ثبت رسیده است.
مجوز لینوکس
هسته لینوکس و بیشتر بخش های گنو تحت اجازه نامه عمومی همگانی گنو (جی پی ال) منتشر می‌شوند. GPL لازم می داند که تغییرات کد منبع و کارهای مشتق شده نیز تحت مجوز GPL منتشر شوند.
توزيع های لينوكس چیست؟
لینوکس تقریبا همیشه یکی از اجزاء یک توزیع لینوکس یا Distort است. توزیع‌های لینوکس توسط افراد، گروه‌های نه چندان متشکل و سازمان‌های حرفه ای گوناگون ایجاد می‌شوند. این توزیع ها شامل تعدادی نرم‌افزار سیستم و برنامه های کاربردی به همراه روالی مشخص برای نصب آنها روی کامپیوتر هستند.
توزیع‌ها معمولا برای منظورهای مختلفی از جمله:
- - محلی‌سازی
- - پشتیبانی از یک معماری خاص
- - کاربردهای بی درنگ (real-time applications)
- - سامانه های توکار (embedded systems)
- به وجود می آیند و برخی از آنها آگاهانه تنها از نرم افزارهای آزاد استفاده می‌کنند.
یک توزیع همه منظوره معمولی شامل هسته لینوکس، کتابخانه ها و ابزارهای گنو، پوسته های خط فرمان و انبوه بی شماری از نرم افزارهای کاربردی از مجموعه های اداری و سیستم پنجره ای اِکس گرفته تا مفسرها، ویرایشگرهای متن و ابزارهای علمی است.
گنو لينوكس چیست؟
از آنجایی که ابزارهای گنو که بخش عمده توزیع های لینوکس را تشکیل می دهند از پروژه سیستم عامل آزاد گنو (که بسیار سابقه‌دارتر از هسته لینوکس است) ریشه گرفته اند، ریچارد استالمن و بنیاد نرم افزار آزاد درخواست کرده اند که سیستم ترکیب شده (از هسته لینوکس و ابزارهای گنو) بدون توجه به نام توزیع اش، «گنو/لینوکس» خوانده شود.
برخلاف این که بعضی از توزیع ها (مانند «گنو/لینوکس دبیان») از این نام استفاده می‌کنند، بسیاری تنها به گفتن «لینوکس» اکتفا می‌کنند. تفاوت بین هسته توروالدز و سیستمی که شامل این هسته است، همیشه باعث سردرگمی می‌شود و نامگذاری همچنان بحث انگیز باقی مانده است.