مهندسی صنایع چیست؟
مهندسی صنایع Industrial Engineering عنوانی برای بیان رویکردی در علم مدیریت سازمانها و صنایع میباشد. نام فارسی این رشته به عنوان معادل درست انگلیسی آن عبارت مهندسی صنعتی است که توسط - فردریک تیلور - بانی علم مدیریت به کار برده شد.
مهندسی صنایع یکی از شاخههای مهندسی میباشد که با طراحی، پیاده سازی و بهبود سیستمهای یکپارچه ای از انسان (human)، سرمایه، مواد (material)، اطلاعات (information)، تجهیزات (instrument) و انرژی (energy) مرتبط میباشد. این رشته بر پایه دانش تخصصی در علوم ریاضی، طبیعی، اجتماعی و نیز قوانین و روشهای تجزیه و تحلیل مهندسی و طراحی بنا شده است بهمنظور تعیین پیش بینی و ارزیابی نتایج حاصل از سیستمهای یکپارچه بپردازد.
در سیستمهای تولید ناب و بدون خطا (Lean Manufacturing)، مهندسی صنایع در جهت حذف و کاهش منابع تلف شده از قبیل زمان، پول، ماده و انرژی نقش کلیدی دارد.
همچنین علم مهندسی صنایع راجع به مدیریت عملیات، مهندسی سیستمها، مهندسی تولید و مهندسی ساخت یا مهندسی سیستمهای ساخت آگاهی میدهد؛ وجه تمایز مهندسی صنایع به شرکت داشتن نقطه نظرات دانش آموختگان آن در کارشان باز میگردد. این رشته عموماً بهعنوان مهندسی مدیریت یا مدیریت مهندسی، یا حتی مهندسی سیستمهای سالم مطرح است. (در یک جمله هزینه و زمان کمتر برای بازده و راندمان بالاتر)
در عمل مهندس صنایع سعی بر آن دارد که با بهرهگیری از علوم مهندسی و مدیریت میزان بهرهوری سیستم را افزایش دهد. رشته مهندسی صنایع در سال ۱۳۹۴ شمسی ( ۲۰۱۵ میلادی ) به عنوان یکی از پنج رشته برتر فنی و مهندسی انتخاب شد. منبع: آموزشگاه کامپیوتر پایا
تاریخچه مهندسی صنایع
دوره مهندسی صنایع از اواخر قرن نوزدهم میلادی در بسیاری از دانشگاههای دنیا ارائه میشود. اولین مرکز مهندسی صنایع در سال ۱۹۰۸ میلادی در دانشگاه پنسیلوانیا در کشور آمریکا ایجاد شد. اولین دکترای مهندسی صنایع در سال ۱۹۳۰ توسط دانشگاه کورنل اعطا گردید. پدر علم مهندسی صنایع فردریک تیلور است.
در زمان تیلور که تعدادی از موضوعات مدیریتی توسط وی ارائه گردید توسط افراد دیگر برای اینکه اهمیت این موضوعات و نیز جایگاه دست اندرکاران مربوطه از رشتههای مهندسی کمتر نمود داده نشود و مهندسین برای آنها نیز اهمیت قایل شوند از اصطلاح مهندسی صنایع استفاده شد.
موضوعات با نام مهندسی صنایع، بخشی از موضوعات علم مدیریت میباشد.فردریک تیلور (۱۹۱۵–۱۸۵۶) بنیانگذار علم مدیریت را پدر مهندسی صنایع میدانند.
تعاریفی که از مهندسی صنایع ارائه میشود مانند اینکه رشتهای است که با طراحی، بهبود، و پیادهسازی سیستمای یکپارچه از افراد، مواد، اطلاعات، تجهیزات و انرژی مرتبط میباشد، بیانی از علم مدیریت میباشد.
مهندسی صنایع آنگونه که در ایران تدریس میشود مبتنی بر بهینهسازی، بهینهسازی خطی (تحقیق در عملیات) و کارسنجی و زمانسنجی میباشد.
آموزش عالی مهندسی صنایع در ایران
دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی شریف به عنوان اولین دانشکده مهندسی صنایع کشور در سال ۱۳۴۷ با پذیرش ۳۹ دانشجو آغاز به کار کرد. در سال ۱۳۵۲ نیز دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت ایران آغاز به کار کرد؛ و در سال ۱۳۵۵ گروه مستقلی تحت عنوان مهندسی صنایع در دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران) تشکیل شد و اولین گروه فارغالتحصیلان دانشکده مهندسی صنایع این دانشگاه در سال ۱۳۶۲ وارد جامعه صنعتی کشور گردید. با گذشت زمان، این رشته به عنوان رشتهای در دانشگاههای مختلف کشور جایگاه خود را پیدا کرده است. اما در حال حاضر این گرایشها از مقطع کارشناسی حذف شده و این رشته به صورت مهندسی صنایع- صنایع ارائه میشود.
گرایش های رشته مهندسی صنایع چیست؟
رشته مهندسی صنایع در دانشگاههای ایران دارای گرایشهای زیر در دوره کارشناسی است:
- - برنامه ریزی و تحلیل سیستمها
- - تولید صنعتی
- - تکنولوژی صنعتی
- - ایمنی صنعتی
در دوره کارشناسی ارشد گرایش مهندسی صنایع-صنایع و گرایش سیستمهای اقتصادی و اجتماعی و مدیریت بهرهوری وجوددارد. در گرایش مهندسی صنایع-صنایع که به نوعی می توان گفت برترین گرایش این رشته در دوره کارشناسی ارشد است، شاخههای مهندسی صنایع، مهندسی مالی، مهندسی فناوری اطلاعات، مهندسی لجستیک و مدیریت زنجیره تامین وجود دارد.
ویژگی های یک مهندس صنایع چیست؟
برنامهریزی و تحلیل سیستمها، فن بکارگیری روشهای علمی جهت حل مسائل تصمیمگیری و برنامهریزی در واحدهای صنعتی - خدماتی ، شامل جمعآوری اطلاعات ، تجزیهوتحلیل دادهها ، مدلبندی و حل مساله میباشد. اهداف و ویژگیهای مهندسی صنایع به قرار زیر است :
۱- تعاریف فوق بیانگر حرکتی مداوم و همیشگی هستند، در جهت آنچه که بهتر است یعنی بهبود مستمر. شما برنامهریزی میکنید، تصمیم میگیرید، به اجرا در میآورید، تجزیه و تحلیل مینمایید و آنگاه از نتایج حاصل جهت برنامهریزیهای آتی بهره میبرید.
۲- هیچیک از تعاریف فوق بهتنهایی قادر به بیان آنچه مهندسی صنایع ادعا میکند نیستند. در وهله اول ، تصمیمگیری و برنامهریزی لازم است که حرکتیست به سوی هدف ، اما در گام بعدی بهکارگیری و اجرای برنامه یا تصمیم و سپس تجزیهوتحلیل نتایج ، تضمینکننده صحت آن میباشند. گرایش تولید صنعتی به نگرش نظاممند ، منظم و علمی گرایش برنامهریزی و تحلیل سیستمها نیازمند است و در نقطه مقابل ، برنامهریزی و تحلیل نیز به نگرش اجرایی ، کاربردی و تجربی تولید صنعتی نیاز دارد.
۳- دیدگاه انجامدهی و هماهنگسازی. مهندس صنایع در هنگام برخورد با هر مجموعه ، پیش از آنکه به جزئیات بپردازد ، آنرا به صورت کلی مشاهده مینماید و به تعبیری از بالا یا بیرون نگاه میکند ؛ او اجازه نمیدهد تا یک بخش کوچک از آن مجموعه چنان مجذوبش نماید که از سایر قسمتها غافل گردد و ارتباط بخشهای دیگر را با آن جزء نبیند. وی میداند که همکاری تمام آن مجموعه است که کارایی کل را بدست میدهد. مهندسی صنایع با مجموعههای پویایی چون واحدهای صنعتی - خدماتی روبروست. هر مجموعه پویا دارای یکسری داشتهها یا ورودیها ، یکسری ستادهها یا خروجیها و همچنین فرایندیست که این داشتهها را به ستادهها تبدیل نماید. ویژگی مهندسی صنایع ، مشاهده همزمان این سه عامل است.
۴- اصل بیشینهسازی: مهندسی صنایع میگوید کل این مجموعه ، یعنی تمامی اجزای آن در ارتباط با هم و به صورت هماهنگ باید در یک سطح مطلوب قرار گیرند تا مطلوبیت کل مجموعه در بالاترین سطح قرار گیرد.
۵- اصولا در مهندسی صنایع مفهوم بهرهوری کاربرد فراوانی دارد ؛ بهرهوری خود انواع مختلف دارد و عموما به صورت نسبت خروجیها (ستادهها) به ورودیها (دادهها) تعریف میگردد. دو رکن اساسی در افزایش بهرهوری هر مجموعه ، کارایی و اثربخشی میباشند. کارایی نشاندهنده میزان کل فعالیت میباشد.
۶- مهندسی صنایع از روشهای علمی جهت انجام کارهایش استفاده مینماید. روشهای علمی روشهایی هستند که که در موارد متعدد از بوته آزمایش و تجربه گذشتهاند و به بیان بهتر استاندارد گردیدهاند و این دلمشغولی مهندسی صنایع است که سعی میکند در هر چرخه برنامهریزی ، اجرا و تجزیهوتحلیل ، روشهای مستند و استانداردی را در امور مختلف طراحی کند ، آنها را از حالت تجربهنشده خارج نماید و وارد ذات فرایند داخلی آن مجموعه نماید.
زمینه های کاری مهندسی صنایع چیست؟
مهندسین صنایع در سالهای اخیر در طیف وسیعی از مشاغل به کار گرفته شده اند. علاوه بر زمینه های تخصصی ، فارغ التحصیلان این رشته در زمینه هایی مانند مهندسی نرمافزار ، فناوری اطلاعات ، هوش کسب و کار ، داده کاوی ، علم داده و کلانداده نیز عملکرد موفقی داشته اند. منبع: آموزشگاه کامپیوتر پایا
دروس آموزشی مهندسی صنایع چیست؟
عناوین برخی از دروس اجباری رشته تحصیلی مهندسی صنایع در دانشگاههای ایران (در مقطع تحصیلی کارشناسی) موارد زیر هستند:
- - ریاضی و فیزیک و شیمی
- - آزمایشگاه اندازهگیری دقیق و کنترل کیفیت
- - کارگاههای ریخته گری و ماشینکاری ۱ و ۲
- - روشهای تولید ۱ و ۲
- - استاتیک و مقاومت مصالح
- - مبانی برق
- - اصول حسابداری
- - تئوری احتمال و کاربردهای آن
- - آمار مهندسی
- - کنترل کیفیت آماری
- - تحقیق در عملیات ۱ و ۲
- - جبر خطی
- - برنامهریزی و کنترل پروژه
- - برنامهریزی تولید
- - برنامهریزی و کنترل تولید و موجودیها ۱ و ۲
- - برنامهریزی نگهداری و تعمیرات
- - ارزیابی کار و زمان
- - طرحریزی واحدهای صنعتی
- - شبیهسازی رویداد گسسته
- - نظریه صف
- - فرایندهای تصادفی
- - برنامهریزی حمل و نقل
- - مدیریت سیستمهای اطلاعاتی
- - تحلیل سیستمها
- - مدیریت فناوری
- - کاربرد کامپیوتر
- - اقتصاد خرد و اقتصاد کلان
- - اقتصاد مهندسی
- - اقتصاد عمومی
- - ارگونومی
- - اصول مدیریت و سازماندهی
- - مدیریت منابع انسانی
- - مهندسی ارزش
لیست نرم افزارهای مهندسی صنایع Industrial Engineering Softwares
- - مجموعه نرم افزارهای مدیریت کیفیت
- - مجموعه نرم افزارهای تحلیل سیستم
- - نرم افزارهای تحقیق در عملیات
- - مجموعه نرم افزارهای مدیریت و کنترل پروژه
- - نرم افزارهای کنترل موجودی
- - نرم افزارهای طرح ریزی
- - نرم افزارهای شبیه سازی
- - نرم افزارهای تصمیم گیری
- - نرم افزارهای چند منظوره
نرم افزار میکروسافت پروجکت در مهندسی صنایع Microsoft Project (MSP)
موضوع: برنامه ریزی و کنترل پروژه
نرم افزار Microsoft Project که یکی از محصولات شرکت مایکروسافت میباشد، مجموعهای غنی از ویژگیها و ابزارهایی است که جهت افزایش توانایی کاربران در امور زمانبندی، مدیریت تیمی، برنامهریزی منابع، پیگیری پیشرفت و گزارش وضعیت پروژهها فراهم آمده است. پس از نسخه 2000 این نرمافزار، شرکت مایکروسافت نیروی زیادی را جهت جمعآوری و سازماندهی نیازهای مخاطبان خود از جمله مدیران پروژه، متخصصان مدیریت پروژه و کاربران نرمافزار و ... صرف نموده است که نتیجه این تلاشها در نسخه 2022 آن تجلی یافته است، و قابلیتهای زیادی را به نسخه های قبلی افزوده است.
مجموعه نرمافزارهای MSP 2022 در کنار یکدیگر دو رویکرد در مدیریت پروژه را پشتیبانی میکند :
۱- Project Management: MS Project Standard به عنوان برنامهای تککاربره شامل قابلیتهایی جهت پشتیبانی اصول مدیریت پروژه از جمله زمانبندی فعالیتها، مدیریت منابع، پیگیری پیشرفت و گزارشگیری پروژه میباشد.
۲- Enterprise Project Management: بـا بـهکارگیــری سـه نســخه Professional، Server و MSP Serve CAL در کنار یکدیگر سازمان میتواند به مدیریت و تجزیه و تحلیل اطلاعات پروژه بپردازد، به تبادل اطلاعات بین افراد و مسئولین مختلف بپردازد، از سازگاری دادههای ورودی و گزارشات اطمینان حاصل نماید و براحتی از طریق استخر منبع مرکزی شرکت به مدیریت منابع بپردازد.
قابلیتهای مربوط به برنامهریزی و کنترل پروژه در خانواده نرم افزار میکروسافت پروجکت MS Project
- - تعریف ساختار WBS
- - تعریف مشخصات فعالیتها
- - تعریف پیشنیازیهای بین فعالیتها با روابط مختلف FF, SF, SS, FS
- - تعریف محدودیتهای زمانی برای فعالیتها
- - تعریف تقویم کاری فعالیتها
- - زمانبندی خودکار فعالیتها بر اساس تقویم کاری، محدودیتهای زمانی، روابط پیشنیازی و... و نمایش آن در قالب نمودار گانت
- - نمودار شبکه فعالیتها
- - تعریف منابع پروژه از جمله منابع مصرفی و منابع کاری (غیر مصرفی)
- - در نسخه 2022 علاوه بر این دو نوع منبع از منابع Generic (تخصصها) نیز میتوان استفاده نمود، بدینصورت که تخصصهای مورد نیاز فعالیتها را با این منابع مشخص نموده و سپس آنها را با منابع واقعی موجود در سازمان (Enterprise Resources) جایگزین میکنیم.
- - تعریف میزان دسترسی به منابع و هزینههای استفاده از منابع
- - تعریف تقویم کاری منابع
- - گرافهای منابع که میزان کار منبع را در بازههای مختلف زمانی نمایش میدهند.
- - تخصیص منابع با استفاده از گزینههای مختلف
- - بازنگری تخصصها و یافتن اضافه تخصیصهای منابع با استفاده از نماهای مختلف نرمافزار
- - گزینههای مختلف جهت تسطیح و ویرایش تخصصها و رفع تداخلات منابع
- - تهیه طرح پایه پروژه که اساس مقایسه دادههای واقعی پروژه و بررسی نحوه پیشرفت پروژهها در مقایسه با برنامه است.
- - ورود اطلاعات واقعی در مورد نحوه انجام فعالیتها و سپس گزارشگیری و مقایسه این مقادیر با مقادیر برنامهریزی شده
- - استفاده از تکنیک Earned Value برای پیگیری پیشرفت تحلیل وضعیت پروژه
- - بروز رسانی برنامه اجرایی پروژه با توجه به واقعیتهای اجرایی پروژه جهت تعدیل تاخیرات و عقبماندگیهای فعالیتهای پروژه
- - دریافت و ارسال دادههای مختلف بین MSP و نرمافزارهایی مانند Excel, Access و...
- - ارسال و انتشار اطلاعات پروژه برای دستاندرکاران پروژه (از طریق MSP Server)
نرم افزار پریماورا پروجکت پلنر در مهندسی صنایع Primavera Project Planner
موضوع: برنامهریزی و کنترل پروژه
نرم افزار پریماورا Primavera نرمافزاری قدرتمند در مدیریت پروژه است که بهطور وسیع و گسترده مورد توجه مهندسان درگیر با امر مدیریت پروژه قرار گرفته است. این نرمافزار که با عنوان P3 معروف میباشد، از سه کلمه که با حرف P شروع میشود، تشکیل شده است: Primavera Project Planner اساس کار نرمافزار به این ترتیب است که در صورت ورود اطلاعات اولیه درست و کامل خواهید توانست گزارشها و خروجیهای مطلوبی را نیز دریافت کنید. بهعبارت دیگر اطلاعات پروژه رادر قالب یک بانک اطلاعاتی دیکشنریگرا ایجاد میکنیم. از ویزگیهای منحصر به فرد این نرمافزار در مقابل سایر نرمافزارهای کنترل پروژه (مانند TL, PS, MSP) قابلیت پروژههای گروهی آن است که بدان اهمیت خاصی داده شده بهطوری که در هنگام ساخت یک پروژه جدید، صریحا در این مورد سوال میشود.
سیستمهای پریماورا نام تجاری محصولاتی است که به اتفاق هم مجموعهای گسترده جهت مدیریت پرتفولیوی پروژه را تشکیل میدهند. نرمافزار پریماورا برای نخستین بار در سال ۱۹۸۳ میلادی (۱۳۶۲ خورشیدی) توسط شرکت سیستمهای پریماورا ارایه گردید که پس از خرید امتیاز این شرکت توسط اوراکل، تحت کنترل این شرکت عرضه میگردد. پرکاربردترین نرمافزار این مجموعه در ایران نرمافزار زمانبندی (کنترل پروژه) آن است (Primavera P6 Enterprise Project Portfolio Management). نرمافزار پریماورا و مایکروسافت پراجکت دو نرمافزار رایج در برنامهریزی پروژههای ایرانی هستند. معمولا انتخاب یکی از این دو نرمافزار بر اساس ترجیحهای دستاندرکاران پروژهها انجام میشود.
قابلیت های نرم افزار پریماورا
- - رسم نمودار گانت و نمودار PERT برای فعالیت ها
- - قابلیت فرمت دهی و سازماندهی و فیلتر بسیار خوب فعالیت ها و ذخیرهسازی Layout
- - بهکارگیری امکانات وسیع برای پروژه های گروهی
- - دارای سیستم گروهی قوی برای پروژه ها، فعالیت ها و منابع
- - مدیریت اثر بخش منابع با نمای Resource Table, Resource Profile
- - تسطیح قوی منابع، عملیات تسطیح دارای گزینه ها و جزئیات زیادی است که به آن انعطافپذیری زیادی میبخشد.
- - خودکارسازی محاسبات هزینه با استفاده از AutoCost Rules
- - کنترل زمانبندی و هزینه با استفاده از تکنیک Earned Value
- - امکان تعریف کدهای هزینه جهت پیگیری دقیق هزینه های پروژه
- - ذخیره اطلاعات عملکرد هر دو
- - ایجاد سطوح دسترسی برای امنیت استفاده چند کاربره
- - ۹ نوع فعالیت برای مدلسازی دقیق برنامه
- - بیش از ۱۵۰ جدول و گزارش ماتریس و گرافیکی از پیش تعریف شده
- - تبادل داده با نرمافزار Info Maker برای ساختن گزارشهای سفارشی جدید و ویرایش گزارشهای پیشفرض P3
- - امکان خواندن و نوشتن فایلهای MPX برای تبادل داده با نرمافزار MS Project
نرم افزار MS Project با قرار گرفتن در کنار نرمافزار Primavera Expedition امکان مدیریت اطلاعات و مستندسازی پروژه را نیز تامین میکند.
قابلیتهای مربوط به برنامهریزی و کنترل پروژه در خانواده نرم افزار میکروسافت پروجکت MS Project
- - تعریف ساختار WBS
- - تعریف مشخصات فعالیتها
- - تعریف پیشنیازیهای بین فعالیتها با روابط مختلف FF, SF, SS, FS
- - تعریف محدودیتهای زمانی برای فعالیتها
- - تعریف تقویم کاری فعالیتها
- - زمانبندی خودکار فعالیتها بر اساس تقویم کاری، محدودیتهای زمانی، روابط پیشنیازی و ... و نمایش آن در قالب نمودار گانت
- - نمودار شبکه فعالیتها
- - تعریف منابع پروژه از جمله منابع مصرفی و منابع کاری (غیر مصرفی)
- - در نسخه 2022 علاوه بر این دو نوع منبع از منابع Generic (تخصصها) نیز میتوان استفاده نمود، بدینصورت که تخصصهای مورد نیاز فعالیتها را با این منابع مشخص نموده و سپس آنها را با منابع واقعی موجود در سازمان (Enterprise Resources) جایگزین میکنیم.
- - تعریف میزان دسترسی به منابع و هزینههای استفاده از منابع
- - تعریف تقویم کاری منابع
- - گرافهای منابع که میزان کار منبع را در بازههای مختلف زمانی نمایش میدهند.
- - تخصیص منابع با استفاده از گزینههای مختلف
- - بازنگری تخصصها و یافتن اضافه تخصیصهای منابع با استفاده از نماهای مختلف نرمافزار
- - گزینههای مختلف جهت تسطیح و ویرایش تخصصها و رفع تداخلات منابع
- - تهیه طرح پایه پروژه که اساس مقایسه دادههای واقعی پروژه و بررسی نحوه پیشرفت پروژهها در مقایسه با برنامه است.
- - ورود اطلاعات واقعی در مورد نحوه انجام فعالیتها و سپس گزارشگیری و مقایسه این مقادیر با مقادیر برنامهریزی شده
- - استفاده از تکنیک Earned Value برای پیگیری پیشرفت تحلیل وضعیت پروژه
- - بروز رسانی برنامه اجرایی پروژه با توجه به واقعیتهای اجرایی پروژه جهت تعدیل تاخیرات و عقبماندگیهای فعالیتهای پروژه
- - دریافت و ارسال دادههای مختلف بین MSP و نرمافزارهایی مانند Excel, Access و...
- - ارسال و انتشار اطلاعات پروژه برای دستاندرکاران پروژه (از طریق MSP Server)
نرمافزارهای مدیریت جامع پرتفولیوی پروژه از قرار زیر میباشند :
- - Primavera P6 Enterprise Project Portfolio Management
- - Primavera P6 Professional Project Management
- - Primavera P6 Analytics
- - Primavera Portfolio Management
- - Primavera Contract Management, Business Intelligence Publisher Edition
- - Primavera Risk Analysis
- - Primavera Inspire for SAP
- - Primavera Earned Value Management
- - Primavera Contractor
نرم افزار Statsoft Statistica در مهندسی صنایع
موضوع: آمار و کنترل کیفیت
نرم افزار استاتیس تیکا از جمله نرم افزارهای تخصصی آماری و کنترل کیفیت بوده که محصول شرکت Statsoft میباشد. این نرم افزار نسخههای گوناگونی دارد.
قابلیت های نرم افزار Statistica
- - تقسیم بندی مباحث علمی و نرم افزاری تحت عنوان ماژولهای مربوطه.
- - قابلیت سفارشیشدن، خودکار عمل کردن و توسعهیافتن
- - قابلیت انجام آمارههای توصیفی، ضریب همبستگی، محاسبه احتمالات و ...
- - قابلیت رسم و ارائه بیش از صدها نوع نمایش گرافیکی با اتصال پویا بین نمودارها و دادهها (یعنی اتصالی که با تغییر دادهها نمودارها تغییر میکند.)
- - قابلیت برازش انواع توزیعها به دادههای عددی.
- - قابلیت انجام آنالیز واریانس و کوواریانس یکطرفه و چند طرفه
- - انواع رگرسیون خصوصاً انجام رگرسیون با هزاران متغیر
- - قابلیت انجام آنالیز دادههای ناپارامتری
- - قابلیت رسم نمودارهای کنترل کیفیت و تحلیل آنها و نیز ویرایش این نمودارها
- - قابلیت تجزیه و تحلیل سریهای زمانی و طراحی و تحلیل آزمایشات
- - قابلیت حل مسائل از طریق شبکه های عصبی و همچنین وجود یک سیستم خبره پیشنهاد کننده آسان و در دسترس
نرم افزار Mathsoft Axum در مهندسی صنایع
موضوع: آمار و کنترل کیفیت
نرم افزار Axum محصول شرکت Mathsoft بوده و محیطی شبیه نرم افزار S-PLUS دیگر محصول این شرکت دارد.
قابلیت های نرم افزار Axum
- - انجام آمار توصیفی
- - محاسبه ضریب همبستگی
- - انجام آنالیز واریانس
- - انجام رگرسیون خطی و غیرخطی
- - قابلیت رسم نمودارهای تک متغیره، دوبعدی و سهبعدی متنوع و با امکانات ویرایشی فراوانی
- - ایجاد، فراخوانی و ویرایش دادهها یا انتقال دادهها با استفاده از خاصیت Drag & Drop از نرمافزار Excel یا سایر نرمافزارهای صفحه گسترده
نرم افزار Axum هر چند که از لحاظ رسم نمودار قوی میباشد ولی از لحاظ بحثهای آماری و کیفیتی ضعیفتر از دو نرم افزار Minitab و Statistica میباشد.
نرم افزار SPSS در مهندسی صنایع
موضوع: آمار و کنترل کیفیت
نرم افزار اس پی اس اس IBM SPSS 22 یکی از نرم افزارهای تخصصی آمار میباشد و بیشتر به بحثهای آماری در حیطه علوم اجتماعی، روانشناسی و علوم رفتاری و ... می پردازد.
قابلیت های نرم افزار SPSS 2022
- - تهیه خلاصههای آماری مانند گراف ها، جداول ، آماره ها و ...
- - انواع توابع ریاضی مانند قدر مطلق، تابع علامت، لگاریتم، توابع مثلثاتی و ...
- - تهیه انواع جداول سفارشی مانند جداول فراوانی، فراوانی تجمعی، درصد فراوانی و ...
- - انواع توزیعهای آماری شامل توزیعهای گسسته و پیوسته
- - تهیه انواع طرحهای آماری
- - انجام آنالیز واریانس یکطرفه، دوطرفه، چندطرفه و آنالیز کوواریانس
- - تکنیکهای تجزیه و تحلیل سری های زمانی
- - ایجاد دادههای تصادفی و پیوسته
- - محاسبه انواع آمارههای توصیفی
- - انواع آزمونهای مرتبط با مقایسه میانگین بین دو یا چند جامعه مستقل و وابسته
- - قابلیت مبادله اطلاعات با نرمافزارهای دیگر
- - پردازش انواع مختلف رگرسیون
نرم افزار SPSS در بحث کنترل کیفیت نسبت به نرمافزارهای Minitab و Statistica ضعیف بوده ولی در بحث آمار با آنها برابری میکند.
نرم افزار Minitab در مهندسی صنایع
موضوع: آمار و کنترل کیفیت
قابلیت های نرم افزار Minitab 2022
- -احتمالات و توزیعهای گسسته و پیوسته
- -شبیه سازی دادههای تصادفی بر پایه توزیعهای مختلف
- -آمار توصیفی
- -روشهای گرافیکی جهت تشریح دادهها
- -تخمینهای نقطهای و فاصله ای و برآورد امارههای مربوطه
- -آنالیز واریانس و تجزیه و تحلیل مقادیر باقیمانده و بررسی اثرپذیری حاصله از عوامل مختلف بر نمونههای جمعآوری شده
- -ابزارهای تجزیه و تحلیل سیستمهای اندازهگیری
- -آزمون های ناپارامتری حول جوامع با پارامترها و توزیع نامشخص
- -پیشبینی و پیشگیری بر پایه رگرسیون خطی و سریهای زمانی
- -ابزارهای کنترل کیفیت آماری شامل نمودار پارتو، نمودار علت و معلول، نمودار دنباله، نمودار چند متغیر، نمودار متقارن و نمودارهای کنترل
- -ابزارهای طراحی و تحلیل طرحهای آزمایشی
- -ابزار تعیین اندازه نمونه و قدرت آزمون
- -ابزارهای آنالیز بقا و قابلیت اطمینان
- -آنالیزهای چند متغیره
- -ارتباط با دیگر نرمافزارها مخصوصا نرمافزارهای بانک اطلاعاتی (ODBC)
- -اعمال توابع محاسباتی و ریاضی و نیز امکان کارکردن با دادهها از جمله رتبه بندی، مرتبکردن فیلتر کردن دادهها، ادغام کردن کاربرگها و....
- -راهنمایی تحت عنوان Stat Guide (راهنمای آماری) که مباحث آماری کلیه بحثهای موجود در این نسخه را به صورت Online در اختیار کاربر قرار میدهد.
- -و از دیگر قابلیتهای این نسخه تعریف فایلی تحت عنوان پروژه میباشد که چندین کاربرگ، نمودار، تحلیلهای آماری جدا و قالببندی شده را در یک فایل پروژه ذخیره میکند و با Project Manager کار مدیریت آنها را دنبال میکند.
نرم افزار Minitab در مقایسه با نرمافزارهای مشابه از نظر توانایی نرمافزاری در حد معمول و متعادل است ولی از انجایی که کار با نرمافزار و ورود اطلاعات و مدیریت آنها نسبتا ساده است به عنوان یک نرمافزار کاربر پسند بهشمار میرود و در صنعت استفاده از آن به وفور مشاهده میگردد.
نرم افزار Rational Suite Enterprise
موضوع: طراحی و مدل سازی سیستم
نرم افزار Rational Suite Enterprise 2015 مجموعه کاملی از تمامی نرم افزارهایی است که یک پروسه تحلیل، طراحی، پیادهسازی و تست نرم افزار را پوشش میدهند. این نرم افزار حدودا شامل ۳۰ نرم افزار است که یک چرخه حیات توسعه را برای توسعه نرم افزار پشتیبانی می کند. معروفترین نرم افزار این مجموعه نرم افزار رشنال رز Rational Rose 2015 است. چند نرم افزار معروف مجموعه نرم افزار Rational Suite Enterprise عبارتند از :
نرم افزار رشنال رُز Rational Rose 2015
نرم افزار رشنال رز مخصوص تحلیل و طراحی شیگرا ست. این نرم افزار دارای معماری سطوح چهارگانه است:
- - نمای مورد کاربرد
- - نمای منطقی
- - نمای جزء
- - نمای پیاده سازی و اجرا
که در هر یک از نماهای فوق قادر به رسم برخی از نمودارهای UML هستیم. برای مثال در نمای جزء دیگر قادر به رسم کلاس و دوره کاربرد نخواهیم بود. نرم افزار رشنال رز علاوه بر طراحی شیگرا میتواند از مدل دادهای هم استفاده کند و مدل دادهای را تولید کند و به یک بانک اطلاعاتی اتصال یابد. در نهایت این نرمافزار ابزار قدرتمندی در کد کردن و تولید کردن کدهای مخصوص زبان شیگرایند. علاوه بر تولید کد از مدل قادر بر ایجاد مدل از روی کد هم هست. روی هم رفته نرم افزار رشنال رز ابزار قدرتمندی در تحلیل و طراحی شیگراست بهنحوی که بهنوعی داعیهدار رویکرد شی گرا در تحلیل و طراحی سیستمهای اطلاعاتی است.
زبانهایی که نرم افزار رشنال رز پشتیبانی میکند عبارتند از: Java , Oracle , VB , XML و...
نرم افزار رشنال رز قابلیت ارتباط با فایلهای XML را نیز داراست. قابلیت گزارشدهی خودکار یا SODA این نرم افزار از دیگر قابلیتهای این نرم افزار است که میتواند گزارشهای SODA را برای مدل شما توجیه کند.
نرم افزار Rational SODA Forward
نرم افزار Rational SODA Forward نوعی مولد گزارش است که گزارشهای توسعه نرم افزار را بهطور خودکار در نرم افزار MS Word ایجاد میکند.
نرم افزار SQL Anywhere
نرم افزار SQL Anywhere مخصوص کار با بانکهای اطلاعاتی محصول شرکت Sybase میباشد.
نرم افزار Rational Unifield Process
نرم افزار Rational Unifield Process مرجع اصلی متدولوژی RUP در توسعه نرم افزار است. با استفاده از این نرم افزار میتوانید با مفاهیم، اصول، گردشهای کار و مدیریت پروژه در RUP آشنا شوید. این نرم افزار بهترین راهنما و آموزش درباره RUP است که میتوانید در خلال کار با آن و مشاهده مثالهای مطرح در این نرم افزار با RUP آشنا شده و کار با آنرا آغاز کنید.
نرم افزار RUP Builder
از آنجا که متدولوژی RUP برای پروژههای نسبتاً بزرگ تدوین شده است. جامعیت خاصی در گامها، فازها و فعالیتهایش دارد. این جامعیت در پروژههای کوچک، تیم توسعه را با مشکل مواجه خواهد کرد و زمان توسعه را بیدلیل افزایش خواهد داد. بدینمنظور شرکت رشنال Rational با ارائه نرم افزار RUP Builder (آر یو پی بیلدر) درصدد سفارشی کردن RUP برای پروژههای کوچکتر است. با این نرم افزار، با حفظ برخی از اصول و پایههای RUP میتوانید آنرا برای پروژه خود سفارشی کرده و از برخی فعالیتهای غیر ضروری موجود در RUP صرفنظر کنید.
نرم افزار ERwin در مهندسی صنایع
موضوع: مدل سازی سیستم
نرم افزار Erwin ابزار مدلسازی (Case Tools) میباشد که دارای قابلیتهای زیر میباشد:
- ۱- پشتیبانی از متدولوژیهای مختلف مدلسازی برای طراحی.
- ۲- برقراری ارتباط با بانکهای اطلاعاتی ساده و راحت میباشد.
- ۳- مستندسازی بسیار قوی.
از جمله متدهای مدلسازی داده مورد استفاده در Erwin به شرح زیر است:
- - IDEFX: این متد توسط نیروی هوایی امریکا ابداع گردید و هم اکنون در بسیاری از نمایندگیهای دولتی مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین در صنعت هوا فضا و سیستمهای مالی نیز در گستره وسیعی از سازمانهای بزرگ به کار برده میشود.
- - IE - Information Engineering: این روش توسط جیمز مارتین، کلایو فینکشتاین و دیگران ابداع گردید و در بسیاری از صنایع استفاده میشود.
این دو روش برای مدلهای دادهای بزرگ مناسب بوده و شناخت آنها برای ورود به عرصه مدلسازی ضروری بهنظر میرسد.
در ایجاد یک مد فیزیکی ERwin ، از هر دو نقش مدل فیزیکی پشتیبانی میکند:
- ۱- تولید بانک اطلاعاتی فیزیکی
- ۲- مستندسازی طراحی فیزیکی در برابر نیازهای سیستم مورد مطالعه
با بررسی این که مدل فیزیکی طراحی شده جوابگوی نیازمندیهای اطلاعاتی سیستم مورد نظر میباشد یا نه، محدودیتها و قابلیت توسعه بانک اطلاعاتی شناخته میشود.
کاربردهای نرم افزار ERwin
- - طراحان و مدلسازان دادهای بانک اطلاعاتی
- - مدلسازان حرفهای داده و توسعهدهندگان برنامههای کاربردی بر اساس IDEFLX و IE در Erwin
- - کاربران حرفهای متدولوژیهای IDEFLX و IE بهعنوان خصوصیاتی از متدولوژیهای IDEFLX و IE که بهوسیله Erwin پشتیبانی می شود و نیز روابط بین این متدولوژیها.