جی‌کوئری یا jQuery به زبان ساده یک کتابخانه جاوا اسکریپت سبک وزن چند مرورگری می‌باشد و برای ساده کردن نوشتن اسکریپت های سمت کلاینت (مشتری) که همان روال های جاری برنامه نویسی تحت وب در اچ تی ام ال(HTML) می باشد طراحی شده است.

شعار jQuery "کمتر بنویس و بیشتر انجام بده"است. و هدفش استفاده آسان و سریع از امکانات جاوا اسکریپت در وب سایت است. این ساده سازی از دسترسی به عناصر و اشیاء وب سایت تا کنترل رویدادهای آن ها می باشد و همچنین یک سری امکانات از پیش آماده شده را به شما ارائه می‌دهد.

یکی از کاربرد های مهم jquery داشتن دستورات بسیار راحت در زمینه بکار گیری تکنولوژِی ای جکس(Ajax) می باشد.

 

برای یادگیری جی کوئری باید اطلاعات پایه ای در مورد HTML، CSS و JavaScript داشته باشید. جی کوئری برنامه هایی که نیاز به کدنویسی های فراوان جاوا اسکریپت دارد را به گونه ای ساده می کند که می توانید با نوشتن یک خط کد و مراجعه به یک کتاب یا سایت مرجع همه آنها را انجام دهید. خود فایل JQuery در واقع حکم کتاب مرجع را دارد. به همین خاطر در صورتی که دستورات خودتان را بر اساس قوانین جی کوئری بنویسید و فایل اصلی جی کوئری را به صفحه لینک نکنید اتفاقی نمی‌افتد و در واقع دستورات کار نخواهند کرد. (چون در این حالت دستورات هست ولی کتاب مرجع نیست که مرورگر وب بفهمد هر دستور چه معنایی می‌دهد.)

 

در استفاده از jQuery ما دو فایل خواهیم داشت:

- یک فایل، خود فایل jQuery می‌باشد که باید در ابتدا به صفحه مورد نظر ما لینک شود.

- فایل دوم فایل اسکریپتی است که دستورات ما بر اساس قوانین Jquery داخل آن نوشته شده است. (البته می‌توان این دستورات را در داخل کدهای صفحه نیز قرار داد و یک فایل جداگانه نداشته باشد)

 

- قابلیت اجرا بر روی مرورگرهای رایج مانند اینترنت اکسپلورر، فایرفاکس، کروم و...

- قابلیت تغییر خصوصیات CSS

- متحرک سازی و قرار دادن افکت روی عناصر وب سایت

- کار با ایجکس

- کنترل آسان و قدرتمندتر رویدادها (Events)

- ایجاد افکت و حرکات انیمیشن

- توسعه دادن پلاگین ها

به کارگیری همه این اجزای جی کوئری کمک می‌کند صفحات وب قدرتمند و داینامیک (پویا) داشته باشیم.

 

جی کوئری امروزه محبوبترین کتابخانه جاوا اسکریپت در حال استفاده است.

جی کوئری نرم‌افزار متن باز(open source) و رایگان است که تحت دو پروانه GPL و MIT منتشر می‌شود. دستور زبان جی کوئری به گونه‌ای طراحی شده است که عمل هدایت به پرونده را آسان تر نموده است، بدین صورت که می‌توان حرکات انیمیشن و رویدادهایی را در صفحه ایجاد کرد و به وسیله آن نرم‌افزارهای مبتنی بر Ajax را ایجاد نموده و توسعه داد.

جی کوئری همچنین این اختیار را به برنامه نویسان می‌دهد که پلاگین هایی برای کتابخانه جاوا اسکریپت ایجاد کنند.

 

استفاده از فلش در طراحی سایت در کنار جذابیت و زیبایی و انیمیشن، معایبی نیز دارد. بنابراین نیاز به حرکتهای تعاملی در وب آنطور که باید رفع نشده بود. اینجا بود که قابلیتهای جاوا اسکریپت به گونه دیگری در عرصه طراحی وب سایت مطرح شد: کتابخانه های JavaScript.

 

کتابخانه‌های جاوا اسکریپت یا JavaScript Libraries، مجموعه کدهای جاوا اسکریپت هستند که بسیاری از کارها را آسانتر می کنند و راه میانبر می‌سازند. در واقع مجموعه Functionهای راحت‌الحلقوم را در فایلی مجزا تعریف می‌کنند. مثلا اگر برای ایجاد یک حرکت ساده در طراحی سایت، نیاز به چندین خط جاوا اسکریپت داریم، با اضافه کردن فایل یکی از این کتابخانه‌ها، با یک خط می توان آن حرکت را برنامه نویسی کرد.

 

معروفترین و رایجترین این کتابخانه‌ها jQuery است که همزمان با مطرح شدن نسل دوم وب یا Web 2.0 و به موازات نیازهای تازه معرفی شد. از دیگر کتابخانه‌های کاربردی می‌توان به YUI، ProtoType، MooTools و... اشاره نمود. 

 

یکی از مواردی که اکثر این کتابخانه ها در خود جای داده‌اند، بحث حرکت است. امروزه شاهد آنیم که روزانه ده‌ها و شاید صدها ایده جدید بر مبنای jQuery در اینترنت معرفی می‌شوند و طراحان وب حتی بدون نیاز به داشتن دانش jQuery می‌تواند از این ایده‌ها و کدهای آماده و رایگان در سایتهای خود استفاده کنند و بومی‌سازی نمایند.

 

اما jQuery و همقطارانش چه ویژگیهایی دارند که اینچنین مورد استقبال قرار گرفته؟ اصلی ترین ویژگی آن در شعار جی‌کوئری یعنی "Write Less, Do More" نهفته است: می‌توان با چند خط کد ساده (که آن‌هم می‌تواند در یک فایل external قرار گیرد و به صفحه اصلی لینک شود)، حرکتها و ایده‌های خارق العاده‌ای را اجرا نمود. از پیشرفته‌ترین نوع اسلایدرها و گالری‌های متحرک گرفته، تا منوها و Tabها و افکتهای Fade و حتی تصاویر انیمیشنی کامل. بله، قابلیتهای نهفته جی‌کوئری حتی آنقدر زیادند که نمونه هایی از انیمیشن داستانی نیز با آن ساخته شده! 

 

بنابراین در برخی زمینه‌ها می‌تواند رقیب جدی Flash محسوب شود و با فانکشنهای پیشرفته اش و سازگاری کاملش با SEO و استانداردهای وب، کم کم بر تمام پهنه اینترنت گسترده شود. همانطور که هم اکنون نیز بسیاری از سایتهای خبری و اطلاع رسانی از این کدهای قوی برای تنوع و تحرک بصری خود استفاده می‌کنند. نمونه ای از این افکتهای خارق العاده را می توانید در وبسایت آموزشگاه كامپيوتر پايا ببینید.

 

از آنجا که جی‌کوئری برای اجرای خود نیاز به نصب هیچ افزونه‌ای ندارد و محتوای آن از کدهای جاوااسکریپت کاملا جدا هستند، بنابراین می توان ادعا نمود که کاملترین و بی‌نقصترین نمونه از انیمیشن تعاملی تحت وب، در حال حاضر منحصر به کتابخانه های جاوا اسکریپت به خصوص jQuery است.